Trong bức tranh toàn cảnh của thị trường lao động hiện đại, không khó để nhận ra một sự thật hiển nhiên: thế hệ 2K1-2K3 với quyết định dấn thân vào lĩnh vực Công nghệ Thông tin (IT) chính là những người có tầm nhìn chiến lược xuất sắc. Họ không chọn nghề, họ chọn một lối sống, một thế giới quan mới – nơi công nghệ thẩm thấu vào từng hơi thở của cuộc sống, từ những bữa ăn sáng được giao tận giường bởi ứng dụng giao hàng đến những giấc ngủ được theo dõi bởi đồng hồ thông minh. Bạn có thể cắt giảm chi tiêu cho những thứ xa xỉ, nhưng từ bỏ internet, smartphone, và các nền tảng số? Đó là điều bất khả thi trong xã hội kết nối toàn cầu này. Xã hội càng vận hành bằng số, giá trị của những kỹ sư phần mềm càng được nâng tầm, tạo ra một lộ trình thăng tiến không điểm dừng.
So sánh một chút để thấy sự khác biệt rõ rệt. Nhìn sang ngành Ngân hàng, bề ngoài hào nhoáng với bộ vest chỉn chu, ly cà phê thơm phức trong những tòa nhà chọc trời, nhưng áp lực chạy chỉ tiêu, những đêm OT (overtime) triền miên và khoản thưởng bấp bênh khiến nhiều người chỉ biết cười trừ khi nhìn phiếu lương cuối tháng. Lĩnh vực Chứng khoán thì tựa như một cuộc đua tâm lý, giai đoạn uptrend hô hào cổ phiếu “lên trời”, nhưng khi thị trường bear market ập đến, cảnh quay xe nhanh hơn cả bẻ bánh tráng và những tiếng than thở không ngớt. Nghề Sales (Kinh doanh) là chuỗi ngày dài vật lộn với những cuộc gọi cold call, năn nỉ khách hàng, bị dí sát nút bởi các chỉ số KPI, để rồi mỗi cuối tháng, bảng báo cáo Excel hiện lên như một bản án. Ngành Bảo hiểm mang tiếng “lùa gà”, đối mặt với ánh nhìn dè chừng từ cộng đồng, thậm chí là từ chính những người thân quen. Nghề Y – “lương y như từ mẫu” – đằng sau sự tôn nghiêm là những năm tháng dài đằng đẵng đèn sách, những ca trực đêm mệt mỏi, và một thực tế phũ phàng về thu nhập không tương xứng với công sức bỏ ra khi mới ra trường. Luật sư oai phong nơi phòng xử án, nhưng cũng có những ngày ngồi quán trà đá chờ khách, sống lay lắt với vài vụ hợp đồng nhỏ lẻ. Kỹ sư Xây dựng – những người kiến tạo nên những công trình hiện đại – lại phải đối mặt với nắng gió, bụi bặm, và một đồng lương chật vật. Công nhân trong các khu công nghiệp thì càng không cần bàn, với công việc lặp đi lặp lại, thu nhập eo hẹp và tương lai dường như bị bó hẹp.
Trái ngược hoàn toàn là thế giới của những Developer (Lập trình viên). Họ làm việc trong không gian sáng tạo, mát mẻ, được trang bị những công cụ tối tân. Gánh nặng debug giờ đã có sự hỗ trợ đắc lực từ Trí tuệ Nhân tạo (AI), deadline được san sẻ bởi những đồng đội tài năng từ khắp nơi trên thế giới qua hình thức remote work. Mức thu nhập không chỉ dừng lại ở vài nghìn đô mỗi tháng mà còn được nhân lên gấp bội từ các dự án freelance. Không ít bạn trẻ 2K1-2K3 chỉ sau 2-3 năm xuất sắc đã sở hữu căn hộ riêng, tự tin “xách” chiếc xe hơi đầu đời, và biến những chuyến du lịch nghỉ dưỡng tại Phú Quốc, Vũng Tàu, Đà Nẵng thành hoạt động thường kỳ. Họ tận hưởng một lifestyle đẳng cấp: có tiền bạc, có sức khỏe, có thời gian rèn luyện body 6 múi, và một cái nhìn đầy tự tin vào tương lai.
Và tất nhiên, chuyện tình cảm cũng là một điểm sáng. Những cô gái ngân hàng thông minh, sắc sảo ban ngày, tối về lại tìm thấy sự an toàn và chở che trong vòng tay của các chàng dev. Những nàng kế toán kỹ tính nhất rồi cũng “xiêu lòng” trước sự ổn định và tiềm năng của người trong ngành IT. Các cô gái từ ngành Y, Luật, thậm chí đã có mối quan hệ khác, cuối cùng cũng nhận ra một chân lý: thời đại này là để phục vụ và đồng hành cùng giới công nghệ. Chuyện crush của các bác sĩ, kỹ sư rời bỏ để đến với các lập trình viên không còn là chuyện hiếm, và cũng chẳng ai dám lên tiếng phàn nàn, bởi ai cũng thấm nhuần quy luật cung – cầu và giá trị thực của thị trường.
Điều đáng quý nhất, những “phù thủy” code này tự tay kiến tạo nên cuộc đời mình. Khác với những “cậu ấm” dựa hơi gia đình, họ dùng chính trí tuệ và đôi bàn tay gõ phím để đổi đời, tự xây nhà, tự sắm xe, và tự tạo dựng một vị thế đáng nể trong xã hội. Sự ngưỡng mộ họ nhận được là hoàn toàn xứng đáng.
Về lâu dài, sứ mệnh của ngành IT không chỉ dừng lại ở xu hướng mà sẽ còn là xương sống của mọi nền kinh tế. Miếng bánh công nghệ không ngừng mở rộng, đồng hành và thúc đẩy mọi ngành nghề khác phát triển. Có chăng, trừ khi một thảm họa hạt nhân đẩy lùi nhân loại về thời kỳ đồ đá, còn không, mọi thứ đều cần đến công nghệ và thông tin. Các thế hệ sau 2K4-2K7 nếu còn do dự, đó chính là một quyết định thiếu sáng suốt, và họ sẽ phải trả giá bằng những cơ hội vàng đã tuột khỏi tầm tay.
Vậy, câu hỏi cuối cùng xin được gửi đến các anh em IT 2K1-2K3: Các bạn đã sở hữu cho mình một “giấc mơ” nhà lầu, xe hơi đời mới chưa, hay vẫn đang mải mê “debug” cho những dự án của đời mình, trong khi đó, những người bạn thuộc các ngành nghề khác – banker, chứng khoán, sales, bảo hiểm, bác sĩ, luật sư, kỹ sư, công nhân – vẫn đang miệt mài với những chuỗi ngày “còng lưng” dưới đáy của xã hội đầy cạnh tranh này?